आनंदी जीवन: सकारात्मक भावनांची ताकत

आनंदी जीवन: सकारात्मक भावनांची ताकत: सकारात्मक भावनांची ताकत  डॉ. एन. एस. डोंगरे  मानसशास्त्र विभागप्रमुख, एस. पी. डी. एम. महाविद्यालय, शिरपूर, जि. धुळे       भावना ...

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

FYBA SEM-II PSY-121 Cognitive Psychology

Image
सत्र दुसरे  प्रकरण १ ले  अवधान आणि संवेदन  (Attention &Perception ) आपल्या सभोवताली ज्या घटना घडतात त्याची जाणीव आपल्याला वेदनेंद्रियामार्फत होत असते. वेदनेंद्रियांनाच ज्ञाननेंद्रिये किंवा पंचेंद्रिये देखील म्हणतात. डोळे, कान, नाक, जीभ व त्वचा ही मानवाची पाच वेदनेंद्रिये आहेत. आपल्या सभोवताली अनेक घटना घडत असतात. त्या सर्व घटनांची जाणिव आपल्याला आपल्या वेदनेंद्रियांमार्फत होते. परंतु त्या सर्वच घटनांचा आपल्याला ‘बोध’ ( अर्थ समजत) होत नाही. कारण आपल्या वेदन इंद्रियांची क्षमता मर्यादित असते. अतिसूक्ष्म धूलिकण आपल्या डोळ्यांनी आपल्याला दिसत नाहीत, अत्यल्प वास आपल्या नाकाला जाणवत नाही, अतिसूक्ष्म आवाज आपल्याला कानाने ऐकू येत नाही. आपल्या सभोवतालच्या परिसरातील गोष्टींचा आपल्याला जो ‘अर्थबोध’ होतो, त्या मानसिक प्रक्रियेला संवेदन किंवा बोधन म्हणतात . अगोदर माणसाला वेदनेंद्रियांमार्फत परिसरातील उद्दीपकांची जाणीव होते व त्यानंतर संवेदन घडते.  लक्ष देणे हि एक जटिल बोधात्मक कार्य आहे, जे मानवी वर्तनासाठी अत्यावश्यक आहे. ही एक अनेक महत्त्वाच्या  मानसिक प्रक्रियांपै...
Read more

OE- Psychology of Happiness

प्रकरण 1 ले  आनंदाचा अर्थ आणि मापन खरं तर, आपल्या जीवनात आनंदाची खूप महत्त्वाची भूमिका आहे. आपल्या जीवन जगण्यावर आनंदाचा मोठा प्रभाव पडत असतो. आ नंद ही अशी गोष्ट आहे जी लोक शोधू पाहतात, तरीही आनंदाची व्याख्या काय असते? ते एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये बदलू शकते. 1.1 आनंदाचा अर्थ  (Meaning of Happiness) :  सामान्यतः, आनंद ही एक भावनिक अवस्था आहे जी आनंद, समाधान आणि तृप्तीच्या भावनांनी दर्शविली जाते. आनंदाच्या अनेक भिन्न व्याख्या असल्या तरी, अनेकदा आनंद म्हणजे सकारात्मक भावना आणि जीवनातील समाधान अशी त्याची व्याख्या केली जाते.      जेव्हा आनंदाच्या खऱ्या अर्थाविषयी बहुतेक लोक बोलतात, तेव्हा ते सध्याच्या क्षणी त्यांना कसे वाटते? याबद्दल बोलत असतात किंवा संपूर्ण जीवनाबद्दल त्यांना कसे वाटते? या अर्थाचा संदर्भ देत असतात.  कारण आनंद हा एक व्यापकपणे परिभाषित शब्द आहे, मानसशास्त्रज्ञ आणि इतर सामाजिक शास्त्रज्ञ जेव्हा या भावनिक स्थितीबद्दल बोलतात तेव्हा सामान्यत: ' व्यक्तिगत कल्याण' हा शब्द वापरतात. आपल्याला या क्षणी किंवा संपूर्ण जीवनाविषयी  जस...
Read more

मानसशास्त्राच्या अभ्यास पद्धती

Image
   मानसशास्त्राच्या अभ्यास पद्धती (Study Methods of Psychology) :  मानसशास्त्र हे मानवी मन, मानसिक प्रक्रिया आणि वर्तन यांचा वैज्ञानिक अभ्यास आहे. मानसशास्त्राला मानवी वर्तनाचे विज्ञान म्हणतात . कारण मानसशास्त्रज्ञ देखील इतर शास्त्रज्ञांप्रमाणे विविध संशोधन पद्धतींचा उपयोग करून पद्धतशीर संशोधन आणि प्रयोग करतात. मानसशास्त्रीय संशोधनामध्ये जटिल मानसिक प्रक्रिया, मानवी वर्तन समजून घेणे आणि विविध प्रकारची माहिती (शारीरिक, मानसिक, शारीरिक आणि लोकसंख्याशास्त्रीय माहिती) गोळा केली जाते. मानसशास्त्रज्ञ विविध संशोधन पद्धती वापरतात. कारण एकाच संशोधन पद्धतीचा वापर केल्यास अचूक आणि विश्वासार्ह निष्कर्ष प्राप्त करणे कठीण असते. संशोधन माहिती गोळा करण्यासाठी ते कोणत्या पद्धतीचा वापर करतात, ते त्यांच्या संशोधनाच्या प्रकारावर अवलंबून असते. व्यापकपणे, प्रायोगिक संशोधन आणि अप्रायोगिक संशोधन या दोन प्रकारांमध्ये विभागले जाते. मानसशास्त्रीय संशोधनात वापरल्या जाणाऱ्या काही संशोधन पद्धती पुढील प्रमाणे आहेत.   अ) निरीक्षण पद्धत (Observation Method) : निरीक्षण पद्धत ही एक अप्रायोगिक...
Read more