आनंदी जीवन

  व्यक्तिमत्व (Personality) व्यक्तिमत्व विकास केवळ एखाद्या व्यक्तीच्या व्यावसायिक जीवनातच नव्हे; तर वैयक्तिक जीवनातही महत्त्वाची भूमिका बजावतो. व्यक्तिमत्व हे सकारात्मक विचार, सुंदरता, शिस्तबद्धपणा, वक्तशीरपणा, प्रामाणिकता आणि मेहनत ह्या सारख्या गुण आणि दोषांनी बनते. हे गुण त्या व्यक्तीची स्वतःची व्यक्तिगत संपत्ती असते. काही गुण-दोष जन्मतःच असतात; तर काही गुण-दोष जन्म झाल्यापासून व्यक्ती सभोतालच्या परिस्थितून  शिकत असतो. कोणत्याही व्यक्तीने त्याच्या व्यक्तिमत्वाला साजेसा व्यवसाय निवडल्यास त्यात तो यशस्वी होण्याची शक्यता अधिक आहे. कारण तिथे त्याच्या अंगी असलेल्या गुणांचा उपयोग करायला वाव असते. त्यामुळे तो आनंदाने काम करतो; कमी वेळात जास्तीत जास्त आणि सुंदर दर्जेदार काम करतो; कामाच्या नवनवीन पद्धती शोधतो; कामात दररोज तो काहीतरी नवीन करून पाहण्याचा प्रयत्न करतो. आजच्या स्पर्धात्मक जगात यशस्वी होण्यासोबतच आनंदी जगणे अत्यावश्यक झाले आहे. आज अनेक कंपन्या नोकर भरती करताना विविध गुण संपन्न व्यक्तिमत्वाच्या लोकांना प्राधान्य देतात . त्यामुळे प्रत्य...

  मानसशास्त्रातील करिअर (Career in Psychology) :  क्लिनिकल सायकॉलॉजी / पुनर्वसन आणि समुपदेशन मानसशास्त्र -सरकारी आणि खाजगी रुग्णालये, एनजीओ, खाजगी दवाखाने, समाजामध्ये परवानाधारक क्लिनिकल सायकोलॉजिस्ट म्हणून काम करू शकतात.  फॉरेन्सिक सायकोलॉजी -या क्षेत्रातील लोक पोलीस विभाग, गुन्हे शाखा, संरक्षण/लष्कर, कायदा संस्था, ब्युरो ऑफ इन्व्हेस्टिगेशन इत्यादींमध्ये सल्लागार म्हणून काम करू शकतात.  शालेय मानसशास्त्र -सार्वजनिक आणि खाजगी शाळा, विद्यापीठे, मानसिक आरोग्य केंद्रे, समुदाय-आधारित उपचार केंद्रे, निवासी दवाखाने आणि रुग्णालये, बाल न्याय कार्यक्रम आणि खाजगी दवाखाने येथे शालेय मानसशास्त्रज्ञ म्हणून कार्य करू शकतात.  क्रीडा मानसशास्त्र -शाळा/कॉलेज/विद्यापीठ क्रीडा संघ, व्यावसायिक संघ, क्रीडा पुनर्वसन विशेषज्ञ, क्रीडा संशोधन विशेषज्ञ आणि सल्लागार यांच्यासाठी क्रीडा मानसशास्त्र म्हणून काम करता येईल. 

   मानसशास्त्राच्या अभ्यास पद्धती (Study Methods of Psychology) :  मानसशास्त्र हे मानवी मन, मानसिक प्रक्रिया आणि वर्तन यांचा वैज्ञानिक अभ्यास आहे. मानसशास्त्राला मानवी वर्तनाचे विज्ञान म्हणतात . कारण मानसशास्त्रज्ञ देखील इतर शास्त्रज्ञांप्रमाणे विविध संशोधन पद्धतींचा उपयोग करून पद्धतशीर संशोधन आणि प्रयोग करतात. मानसशास्त्रीय संशोधनामध्ये जटिल मानसिक प्रक्रिया, मानवी वर्तन समजून घेणे आणि विविध प्रकारची माहिती (शारीरिक, मानसिक, शारीरिक आणि लोकसंख्याशास्त्रीय माहिती) गोळा केली जाते. मानसशास्त्रज्ञ विविध संशोधन पद्धती वापरतात. कारण एकाच संशोधन पद्धतीचा वापर केल्यास अचूक आणि विश्वासार्ह निष्कर्ष प्राप्त करणे कठीण असते. संशोधन माहिती गोळा करण्यासाठी ते कोणत्या पद्धतीचा वापर करतात, ते त्यांच्या संशोधनाच्या प्रकारावर अवलंबून असते. व्यापकपणे, प्रायोगिक संशोधन आणि अप्रायोगिक संशोधन या दोन प्रकारांमध्ये विभागले जाते. मानसशास्त्रीय संशोधनात वापरल्या जाणाऱ्या काही संशोधन पद्धती पुढील प्रमाणे आहेत.   अ) निरीक्षण पद्धत (Observation Method) : निरीक्षण पद्धत ही एक अप्रायोगिक...

  मानसशास्त्राच्या शाखा किंवा क्षेत्रे (Branches of Psychology):  मानवी विचार, भावना आणि वर्तन यांचे वैज्ञानिकदृष्ट्या परीक्षण करण्यासाठी मानसशास्त्राच्या अनेक वेगवेगळ्या शाखा गेल्या काही वर्षांत विकसित झाल्या आहेत.यात आणखी नवनवीन शाखा निर्माण होऊन मानसशास्त्राचा विस्तार दिवसेंदिवस वाढतच आहे. या शाखांमध्ये खालील शाखांचा समावेश आहे: अ) चिकित्सा मानसशास्त्र (Clinical Psychology) :-चिकित्सा मानसशास्त्र  हे एक असे क्षेत्र आहे, जे क्लिनिकल किंवा हॉस्पिटलच्या परिस्थित मानसशास्त्रीय संशोधन आणि तंत्रे उपयोगात आणते. शारीरिक आजारांसारखेच काही मानसिक आजार असतात. जे लोक मनाने आजारी असतात त्यांना ‘मनोरुग्ण’ म्हणतात. "चिकित्सा मानसशास्त्र म्हणजे मनोरुग्णाच्या वर्तनात बदल (परिवर्तन) घडवून आणण्याच्या उद्देशाने, निरीक्षण किंवा प्रयोगाद्वारे व्यक्तींचा अभ्यास" आहे. चिकित्सा मानसशास्त्राचे क्षेत्र "क्लिनिकल” म्हणजे दवाखाना हे आहे, कारण त्यात हॉस्पिटल मधील मनोरुग्णांच्या वर्तनाचे निरीक्षण करणे, त्याच्या आजाराचे निदान करणे, त्यावर योग्य ते उपचार करने आणि त्याचे पुनर्वसन करणे, अशी कार्य केली ...